Verlate

In ’n mens se oomblikke van absolute smart het jy ’n groter behoefte aan aanraking en menslike warmte. Jy reik intuïtief meer uit en kyk met sagter oë na die mense rondom jou wat ook broos, stom en onhandig in die aangesig van die dood voor jou staan. Jy hunker na mense se sagtheid, goedheid en omgee, want daar hang ’n verlatenheid oor jou wat tot in jou diepste, binneste vesels intrek.

In sy boek, A Grief sanctified, sê J.I. Packer: Grief is the inward desolation that follows the losing of someone we loved. We lavish care and affection on those whom we love. And when we lose the beloved, the shock, the hurt, the sense of being hollowed out and crushed, the haunting, taunting memory of better days, the feeling of unreality and hopelessness, and the lack of power to plan for the new situation can be devastating.

Iemand wat rou, is uiters sensitief. Alles aan so ’n persoon is opgeskerp. Jou vel is gevoelig. Mense moet sag aan jou raak. Harde geluide laat jou binnetoe krink. Jou oë is gevoelig vir lig. Jy deins terug vir besige winkelsentrums met skerp ligte. Jy kan nie warm word nie. Die koue begin binne-in jou.

Jou emosies is ragfyn spindraadjies wat bewe as ’n asem liggies daaroor blaas. Elke nuanse in ’n ander se stemtoon, of iemand se houding, of selfs die afwesigheid van mense wat jy bitter nodig het, laat die brose web roer. ’n Mens is sensitief om nie ’n las vir ander te wees nie, want jy besef maar alte goed dat hulle lewens moet aangaan. Daarom trek jy terug.

Om in ’n geselskap ’n sinvolle gesprek te kan voer, of vir meer as ’n paar minute te konsentreer, suig al jou geestesenergie uit.

Dikwels is jou kop doodeenvoudig dolleeg en kan jy aan niks dink om te sê nie. Jy mag dalk vir ander ontoeganklik voorkom. Eintlik is jy net bitterlik alleen. Afgeslote in jou verlatenheid.

C.S. Lewis verwoord dit só in A Grief Observed: There is a sort of invisible blanket between the world and me. I find it hard to take in what anyone says ... As I struggle with the ache of the loss, the grip of the grief imposes a kind of relational paralysis ... So I grief alone, and the agony is unbelievable.

Wanneer iemand die verlatenheid in ’n persoon wat treur raaksien en doelbewus uitreik na die een wat homself afkamp, dan breek so ’n persoon deur ’n skans en kan werklik vir die treurende iets beteken. Maar om dit te kan doen, moet jyself van geykte trooswoorde of raad gestroop wees.

Om werklik saam met iemand die pad van rou te kan stap, is tyd nodig. Jy moet keer op keer die persoon in die oë kyk met die onuitgesproke gerusstelling: “Ek is hier vir jou. Ek weet niks. Vertel my. Ek het tyd.”

Soms laat mense dit duidelik blyk dat hulle dink jy het genoeg getreur en is geïrriteerd en haastig in jou teenwoordigheid. Wat hulle eintlik met hulle hele houding sê, is: “Ek is nou moeg dat jy treur. Ek wil aangaan met my lewe.” In ’n sin is dit erger as jou eie, vertroude hartseer. Dis immers jou daaglikse metgesel en jy leer sy ritme en diepte ken.

In Nicole Krauss se roman, The History of Love, beskryf ’n vyftienjarige dogter haar ma wat oor haar pa treur só: None of us would ever be able to win over the memories she had of Dad, memories that soothed her even while they made her sad, because she’d built a world out of them she knew how to survive in, even if no one else could.

Vir iemand wat rou, gaan die tyd stilstaan. Die wêreld ook. ’n Mens se lewe word gestroop tot die absolute essensie.

Dit is soos om dwarsdeur die koue, nat winter jou plakkershut te probeer droog hou. Jy kan aan niks anders dink nie. Elke dag probeer jy die gate toestop; môre lek die dak op ’n ander plek. As die flou sonnetjie ’n kort rukkie skyn, hang jy alles buite om warmte en lig op te vang – tot die koue weer in jou huis insluip en die reën by nuwe lekplekke instroom.

Wanneer jy treur, is jy vasgevang in die kilte van jou plakkersbestaan en die verlatenheid van verlies wat in jou huis intrek. Dis ’n stryd om oorlewing. Jy skiet elke dag jou skotteltjie reënwater by die voordeur uit en trek saans die geskifte gordyntjies voor jou dowwe ruite ...

 

---

Kopiereg © 2008 Lizette Murray; This e-mail address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it
Alle regte voorbehou. Geen gedeelte van hierdie boek mag gereproduseer word in enige vorm of op enige manier
sonder die skriftelike toestemming van die outeur nie.

© Skrifaanhalings uit die Bybel (Nuwe Vertaling 1983) van die Bybelgenootskap van Suid-Afrika.

Redakteur: Lucia Smith

Omslagontwerp: FJ Wepener

Voorbladfoto: Miemie du Plessis. Henri in Botswana Julie 2004

Foto’s: Murray-gesin
Miemie du Plessis
Corné Schriek
Piet van Niekerk

Eerste uitgawe – Julie 2008
ISBN 978-0-9814189-0-2